راوندی.

[ وَ ]
(اِخ)

قطب الدین ابوالحسین سعید بن هبةالله متوفای سال ٥٧٣ ه.ق. که نهج البلاغۀ حضرت علی علیه السلام را شرح کرد و رساله ای در اثبات اینکه طریقۀ کلام در معرفت احکام دینی طریقه ای مطمئن و خالی از شبهه نیست نوشت و در آن نودوپنج مورد از موارد اختلاف بین شیخ مفید و سید مرتضی دو پیشوای نامی شیعه را یادآورد شد.
(از خاندان نوبختی).

قطب الدین راوندی.

[ ق ُ بُد دی ن ِ وَ ]
(اِخ)

سعید بن هبةالله بن حسن، مکنی به ابومحسن یا ابوالحسین . از علماء و محدثان و مفسران بزرگ شیعه است. وی از شیخ طبرسی و عمادالدین طبری و سید مرتضی و سیدمجتبی رازی و پدر خواجه نصیر طوسی و جمعی دیگر روایت کرده و از مشایخ ابن شهرآشوب و شیخ منتخب الدین است.
او راست ١- آیات الاحکام، که به نوشتۀ مؤلف الذریعه موافق آنچه از ریاض العلماء نقل شده همان فقه القرآن است، و به نوشتۀ امل الآمل غیر آن است و به هرحال قطب راوندی نخستین کس است که به شرح و تفسیر آیات الاحکام پرداخته است. ٢- احکام الاحکام. ٣- الاختلافات الواقعة بین الشیخ المفید و السید المرتضی فی بعض المسائل الکلامیه، در این کتاب از نودوپنج مسئلۀ اخلاقی یاد کرده است. ٤- اسباب النزول، و این کتاب از مآخذ و مدارک بحار الانوار است. ٥- الاعراب (الاغراب) فی الاعراب. ٦- ام القرآن. ٧- الانجاز فی شرح الایجاز. ٨- البحر. ٩- بیان الانفرادات. ١٠- تحفة العلیل فی الادعیة و الآحراز و الاداب. ١١- تفسیر القرآن، این کتاب به تفسیر قطب معروف است. ١٢- تهافت الفلاسفه، یک نسخه از این کتاب در کتابخانۀ رضویۀ مشهد موجود است. ١٣- جنی الجنتین فی ذکر ولد العسکریین. ١٤- جواهرالکلام فی شرح مقدمة الکلام. ١٥- الخرائج و الجرائح. ١٦- خلاصة التفاسیر، این کتاب مشتمل بر ده مجلد است، مؤلف الذریعه از خلاصۀ فهرست کتابخانه های استانبول استظهار کرده که نسخۀ آن در کتابخانۀ علی پاشا که متصل به توپخانه است موجوداست. ١٧- الدعوات. ١٨- الرایع فی الشرایع. ١٩- زهر المباحثة و ثمر المنافثة. ٢٠- شرح العوامل الماءة. ٢١- شرح الکلمات الماءة لأمیرالمؤمنین. ٢٢- ضیاء الشهاب، و این شرحی است بر کتاب شهاب قاضی قعناعی. ٢٣- قصص الانبیاء. ٢٤- اللباب فی فضل. ٢٥- المزار. ٢٦- المستقصی فی شرح الذریعه، و این شرح ذریعۀ سید مرتضی است و سه مجلد است. ٢٧- المغنی فی شرح النهایة، این کتاب دارای ده جلد است و ظاهراً شرح نهایۀ شیخ طوسی است. ٢٨- منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید در شرح خود بر این کتاب مناقشاتی دارد و گوید: وی نخستین شارح نهج البلاغه است ولی موافق تحقیق مستدرک الوسایل اولین شارح نهج البلاغه ابوالحسن بیهقی است. ٢٩- الناسخ و المنسوخ من القرآن. ٣٠- نفثة المصدور، و این کتاب مشتمل بر منظومات اوست.
از اشعار اوست:

بنوالزهراء آباء الیتامی
اذاما خوطبوا قالوا سلاماً
هُمُ حجج الاله علی البرایا
فمن ناواهم یلق الاثاما
فکان نهارهم ابداً صیاما
و لیلهم کما تدری قیاما

وی در روز چهارشنبه ١٤ شوال ٥٧٣ ه.ق. در شهر قم درگذشت و در صحن بزرگ حضرت معصومه سلام الله علیها دفن شد، قبر وی تاکنون مشهور و مزار است.
(روضات الجنات)
(قصص العلماء)
(الذریعة)
(ریحانة الادب).